Τί πρέπει να κάνει κάποιος αν θέλει να γίνει επαγγελματίας Coach; Χρειάζεται να σπουδάσει και τί ακριβώς; Και πού και για πόσο; Πώς ξεχωρίζει ένας καλός επαγγελματίας και τί βήματα πρέπει να ακολουθήσει για να είναι και επιτυχημένος;
Αρχικά, να επισημανθεί ότι το coaching δεν είναι ένα θεσμοθετημένο επάγγελμα, με σαφή, δομημένη εκπαίδευση, ούτε προυποθέτει ‘άδεια ασκήσεως επαγγέλματος’ για να κατοχυρωθεί. Δεν υπάρχουν δηλαδή αντικειμενικά κριτήρια που καθιστούν κάποιον επαγγελματία Coach και κάποιον όχι. Συνεπώς, ό,τι δηλώνει κάποιος είναι!
Πιστοποιημένοι Coaching φορείς
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν κάποιοι διαδεδομένοι, διεθνείς, επαγγελματικοί σύλλογοι που πιστοποιούν εκπαιδευτικά προγράμματα και επαγγελματίες ατομικά και έχουν ορίσει ένα κοινό κώδικα επαγγελματικής δεοντολογίας, διασφαλίζοντας ασφαλείς πρακτικές και επαρκείς coaching δεξιότητες. Αυτοί οι φορείς είναι οι 1) European Mentoring & Coaching Council (EMCC), 2) Association for Coaching (AC) και 3) International Coach Federation (ICF). Συνεπώς, όσα εκπαιδευτικά προγράμματα και επαγγελματίες Coaches πιστοποιούνται από αυτούς τους συλλόγους, χαρακτηρίζονται από μια σχετική αξιοπιστία στην ποιότητα των παρεχόμενων παραδοτέων/υπηρεσιών.
Εκπαιδευτικά προγράμματα
Υπάρχει πληθώρα επιλογών στην αγορά αναφορικά με διπλώματα και πιστοποιήσεις στο coaching, που μπορεί κάποιος να σπουδάσει. Κάποια προγράμματα μπορεί να είναι πιο γενικά πχ δίπλωμα στο στο επιστημονικά τεκμηριωμένο coaching ή και πιο ειδικά πχ πιστοποίηση στο health coaching. Η διάρκεια, το κόστος και το πρόγραμμα σπουδών του κάθε προγράμματος διαφέρει, οπότε ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να καθοδηγηθεί αναλόγως του τομέα που τον ενδιαφέρει να απασχοληθεί επαγγελματικά.
Πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα συνδυάζουν το coaching με άλλες παρεμφερείς επαγγελματικές παρεμβάσεις όπως το mentoring, η ψυχολογία, η συμβουλευτική κτλ, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει θετικά την επιλογή κάποιου προγράμματος, με βάση τα ενδιαφέροντα και τις επαγγελματικές αναζητήσεις του κάθε υποψήφιου Coach.
Προαπαιτούμενα για να γίνει κάποιος Coach
Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες προυποθέσεις ή περιορισμοί για να γίνει κάποιος επαγγελματίας Coach. Δηλαδή δεν χρειάζεται να μεταβεί από συγκεκριμένα μόνο επαγγέλματα σε αυτό του Coach. Συνήθως, άτομα που προέρχονται από εταιρικά περιβάλλοντα ή από κλάδους της ψυχολογίας κάνουν συχνά αυτή την μετάβαση ή ενσωμάτωση του coaching στον ρόλο τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτός είναι ο κανόνας ή ότι δεν επιτρέπεται κάποια άλλη μετάβαση. Υπάρχουν μόνο κάποιες συγκεκριμένες coaching εξειδικεύσεις που συνήθως είτε εκπαιδευτικά είτε ως πλαίσιο χρειάζεται να προυπάρχει κάποια σχετική εκπαίδευση/ πιστοποίηση/ κατεύθυνση, όπως πχ το health coaching.
Μπορεί να μην υπάρχουν συγκεκριμένα προγράμματα ή προαπαιτούμενα για να γίνει κάποιος επαγγελματίας Coach, ωστόσο για να μπορεί να είναι κάποιος σε θέση να αναλαμβάνει Πελάτες/Coachees και να μπορεί να τους υποστηρίξει αποτελεσματικά, χρειάζεται να εκπαιδευτεί και να γνωρίζει κάποιες coaching προσεγγίσεις, μοντέλα και εργαλεία. Ο κάθε πελάτης είναι ξεχωριστός, το κάθε αίτημα για συνεργασία θα είναι ξεχωριστό, συνεπώς ένας επαγγελματίας Coach χρειάζεται να έχει διαφορετικά εργαλεία στη φαρέτρα του για να μπορεί να ανταπεξέλθει. Παράλληλα, είναι τεράστιας σημασίας οι δεξιότητες και συμπεριφορές που θα διδαχθεί ένας Coach κατά τη διάρκεια των σπουδών του. Δεξιότητες όπως η ενεργητική ακρόαση, η επικοινωνία, η αντικειμενικότητα, η αντανάκλαση και η ικανότητα να γίνονται αποτελεσματικές συνόψεις είναι τεράστιας σημασίας και όλα τα προγράμματα θα (πρέπει να) εστιάσουν στην καλλιέργειά τους. Φυσικά η βιωματική εκπαίδευση, η πρακτική και οι εποπτείες είναι από πολύ ενθαρρυντικά έως απαραίτητα στοιχεία για την αποτελεσματική εκμάθηση των coaching τεχνικών, αλλά και την συνεχομένη εξέλιξη των εκπαιδευόμενων Coaches.
Ο Coach ως επαγγελματίας
Όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση, μία καλή εκπαίδευση δεν συνεπάγεται μία επιτυχημένη καριέρα. Οι Coaches μπορούν να απασχοληθούν σε εταιρείες και οργανισμούς, αλλά μπορούν να λειτουργήσουν και ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή επιχειρηματίες. Ειδικά οι υποψήφιοι που θα επιλέξουν την επιχειρηματικότητα, χρειάζεται να σκεφτούν και να δημιουργήσουν ένα σύστημα που θα μπορεί να τους εξασφαλίσει πελάτες και κέρδη και μακροπρόθεσμα. Συνεπώς, θα πρέπει να αφουγκράζονται τον παλμό της αγοράς, να μένουν ανταγωνιστικοί και ιδανικά να συνεργάζονται και οι ίδιοι με έναν Coach ή Μέντορα για να κάνουν πιο στοχευμένες και επικερδείς κινήσεις.
Συνοψίζοντας, μπορεί το επάγγελμα του Coach να μην είναι σαφώς ορισμένο και θεσμοθετημένο, ωστόσο είναι καλή πρακτική για όποιον επιθυμεί να ακολουθήσει αυτή την ιδιότητα να παρακολουθήσει ένα αξιόπιστο πρόγραμμα, να διδαχθεί όσες περισσότερες προσεγγίσεις και μοντέλα μπορεί και να καλλιεργήσει απαραίτητες για την coaching συνεργασία δεξιότητες και συμπεριφορές. Σίγουρα, η βιωματική πρακτική αλλά και η συνεχόμενη κατάρτιση και βελτίωση μπορούν να εξοπλίσουν αποτελεσματικά έναν επαγγελματία, αλλά και η αντιμετώπιση των προκλήσεων ενός ελεύθερου επαγγέλματος μπορούν να βοηθήσουν έναν υποψήφιο Coach να ξεχωρίσει σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον.
Image by goonerua on Freepik