Πολλές φορές υπάρχει σύγχυση στο τί πρέπει κάποιος να ακολουθήσει όταν χρειάζεται να αλλάξει κάτι στη ζωή του ή να λάβει κάποιας μορφής υποστήριξη.
Coaching, mentoring, ψυχοθεραπεία ή συμβουλευτική; Υπάρχουν βασικές ομοιότητες και διαφορές και σε καμία περίπτωση η ακριβής οριοθέτησή τους δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Παρακάτω περιγράφονται κάποιες βασικές ιδιότητες της κάθε επιλογής και παρουσιάζονται αντίστοιχα το πλαίσιο, το αντικείμενο, οι ρόλοι και οι απαιτήσεις των μελών στην κάθε σχέση.
Coaching
Το coaching είναι μία συνεργατική, αναπτυξιακή σχέση μεταξύ ενός Coach και ενός Coachee, με στόχο την επίτευξη των στόχων του τελευταίου. Είναι μία υποστηρικτική διαδικασία προσανατολισμένη στο στόχο, την αλλαγή, την λύση και το αποτέλεσμα. Για να μπορεί να ξεκινήσει μία coaching συνεργασία χρειάζεται ένας στόχος, ακόμη και αν είναι σε μια πιο ‘άγουρη’ μορφή. Δεν υφίσταται coaching, χωρίς στόχο, χωρίς ένα σημείο αναφοράς. Στο coaching εστιάζουμε και αξιοποιούμε το θετικό κεφάλαιο του κάθε ανθρώπου (δυνάμεις – γνώσεις – δεξιότητες) προκειμένου να πετύχει τον στόχο του. Στην coaching διαδικασία, οι συνεχείς ενέργειες και μικρές δράσεις είναι συνεχώς στο επίκεντρο. O Coachee έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο, κρατώντας ενεργητικό ρόλο καθ΄όλη τη διάρκεια της coaching συνεργασίας. Συνήθως, η coaching σχέση ολοκληρώνεται όταν ο Coachee πετύχει τον στόχο του ή όταν έχει ένα ξεκάθαρο πλάνο δράσης για να τον πετύχει.
Mentoring
Το mentoring έχει πολλά κοινά με το coaching, ίδιες τεχνικές, ίδια μεθοδολογία, ίδια εργαλεία. Ωστόσο, υπάρχει 1 σημαντική διαφορά – η Στοχοθεσία. Το mentoring αφορά τη μεταφορά γνώσης για την απόκτηση εμπειρίας. Στο mentoring, συμμετέχουν 2 ρόλοι, ο μέντορας (mentor) και ο mentee. Συνήθως, ο μέντορας είναι αρκετά έμπειρος σε ένα συγκεκριμένο ρόλο και ο mentee είναι νεότερος και/ή πιο άπειρος σ’ αυτόν τον ρόλο και χρειάζεται καθοδήγηση. Ο μέντορας πρακτικά μοιράζεται την εμπειρία του, τα βήματα που έχει ακολουθήσει μέχρι σήμερα, τα μαθήματα που έχει λάβει και τη διαδρομή που έχει διανύσει. Έτσι, καθοδηγώντας τον mentee, τον βοηθά να κάνει πιο στοχευμένες επιλογές, να αποφύγει λάθη, να αποκτήσει τεχνογνωσία και να λάβει υποστήριξη και βοήθεια καθ’ όλη τη διάρκεια της mentoring σχέσης.
Ψυχοθεραπεία
Υπάρχουν αρκετές ομοιότητες μεταξύ coaching και ψυχοθεραπείας, κυρίως στις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για διερεύνηση κι εκμαίευση πληροφοριών. Επιπλέον, αποφεύγεται και στις 2 περιπτώσεις η τάση για παρεμβατική καθοδήγηση και παροχή συγκεκριμένων συμβουλών.
Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν και αρκετές διαφορές και έγκεινται στο πού εστιάζει ο κάθε κλάδος.
- Στην ψυχοθεραπεία, το πλαίσιο είναι θεραπευτικό, ενώ στο coaching αναπτυξιακό.
- Στην ψυχοθεραπεία, δουλεύουμε με θεραπευόμενους, ενώ στο Coaching με Πελάτες.
- Ο σκοπός μίας θεραπευτικής συνεδρίας είναι η αντιμετώπιση κάποιου προβλήματος, μια λειτουργική αποκατάσταση ή συναισθηματική ανακούφιση. Ο σκοπός μίας coaching συνεδρίας είναι η στοχοθεσία, η υλοποίηση του οράματος ενός Πελάτη, η αύξηση της παραγωγικότητας και η ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων.
- Στην ψυχοθεραπεία εστιάζουμε στην αιτία ενός προβλήματος, ψάχνουμε να βρούμε το ‘γιατί’, ανατρέχουμε στο παρελθόν να δούμε τί είχε συμβεί και φυσικά προσπαθούμε να μεταβολίσουμε τα υπάρχοντα συναισθήματα. Στο coaching, εστιάζουμε στη λύση ενός προβλήματος και το επίκεντρο της προσοχής μας είναι το παρόν και το μέλλον. Δεν δίνουμε έμφαση στο γιατί, αλλά στο πώς – πώς προχωράω από εδώ και πέρα, τί χρειάζεται να δω ή να κάνω διαφορετικά;
- Η ψυχοθεραπεία εστιάζει περισσότερο στα αρνητικά συναισθήματα και τις ελλείψεις, ενώ στο coaching εστιάζουμε σε θετικά χαρακτηριστικά, δυνάμεις και δεξιότητες που μπορούν να αξιοποιηθούν.
- Η ψυχοθεραπεία είναι μία μακροχρόνια διαδικασία, ενώ το coaching διαρκεί μερικές μόνο συνεδρίες σε βάθος κάποιων εβδομάδων/ μηνών.
Συμβουλευτική
Ο όρος ‘συμβουλευτική’ μπορεί να ερμηνευθεί με 2 τρόπους. Ο πρώτος είναι αυτός της Συμβουλευτικής Ψυχολογίας και ο δεύτερος είναι πιο business-oriented, όπως για παράδειγμα συμβουλευτική επιχειρήσεων, πωλήσεων, μάρκετινγκ κτλ.
- Η συμβουλευτική ψυχολογία έχει πάρα πολλές ομοιότητες με το coaching, κυρίως στο κομμάτι της σχέσης και της αλληλεπίδρασης μεταξύ συμβούλου και συμβουλευόμενου, στη στοχοθεσία και την εστίαση προς την προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ανάπτυξη ενός ατόμου. Ωστόσο, στον πυρήνα της βρίσκεται ο μεταβολισμός των συναισθημάτων και ο χαρακτήρας της είναι σαφώς θεραπευτικός.
- Οι άλλες συμβουλευτικές υπηρεσίες (business, digital marketing, πωλήσεις) προσανατολίζονται σε πιο επιχειρηματικά και επιχειρησιακά μοντέλα, είναι πιο εξειδικευμένες στον κάθε τομέα και έχουν πιο συμβουλευτικό και κατευθυντικό ρόλο. Για παράδειγμα, αν κάποιος απευθυνθεί σε ένα Σύμβουλο Μάρκετινγκ, θα αναμένει να λάβει συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές και συμβουλές προκειμένου να προωθήσει το προιόν/υπηρεσία του.
Επομένως, αναλόγως το τί χρειάζεται ο κάθε άνθρωπος να δουλέψει, να διαχειριστεί ή να αλλάξει σε συγκεκριμένες φάσεις της ζωής του, μπορεί να ανταποκριθεί στην κατάλληλη ειδικότητα. Φυσικά δεν χρειάζεται κάποιος να αποστηθίσει τα παραπάνω ή να πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων την πιο ταιριαστή στην περίπτωσή του ειδικότητα. Οι παραπάνω αναφορές είναι απλά ενημερωτικές, ενδεχομένως να βοηθούν να αποκλειστούν κάποιες περιπτώσεις πχ mentoring και σίγουρα η επαφή και επικοινωνία με συγκεκριμένους επαγγελματίες του χώρου θα σας βοηθήσει να καταλήξετε σε αυτό που σας ταιριάζει αναλόγως του αιτήματός σας.